Safeviler’de Dönüşüm Sembolü Olarak Başkentler: Kazvin ve İsfahan

Safevi Devleti’nin yaklaşık iki buçuk asırlık ömrü boyunca, manevi başkenti mahiyetinde olan Erdebil dışında üç şehir bu devlete başkentlik etmiştir. Bu şehirlerden Tebriz ve Kazvin tarihî Azerbaycan sınırları içerisindeyken, üçüncü başkent yani İsfahan ise Acem bölgesinde yer almıştır. başkentlerin seçiminde dönemin siyasî, itikadî, sosyokültürel ekonomik şartlar belirleyici olmuştur. Devletin sınırlara göre rakip veya düşman komşulara yakınlığı, bölgedeki nüfus ağırlığı nüfusun etnik, itikadî kültürel özellikleri, şartları ticaret rotaları seçilmesi değiştirilmesinde önemli rol oynamıştır. 
 çalışmada Kazvin’in Şah Tahmasb tarafından ardından I. Abbas (1587-1629) döneminde başkentin Kazvin’den İsfahan’a taşınmasının nedenlerini ele alınmaktadır. doğrultuda, kronikler seyahatnameler eşliğinde ayrıca konu ile ilgili çalışma yapan muasır araştırmacıların fikir çıkarımlarına verilerek Tebriz’e avantajları Tebriz’in söz konusu dönemde dezavantajları alınmış, devamında son İsfahan, aynı yöntemle mütalaaya edinilmiştir. Çalışma sonucunda görülen şu ki ekonomik, coğrafi şartlar, askeri gerekçeler tabi sultanların şahsî hassasiyetleri oynamaktadır. Bunun yanı sıra her sultanın -Tahmasb Abbas- kararlarında, Kızılbaşlar elbette zümrelerin inancı inanca mensup ülkedeki tutum, davranış gücü de faktörlerden Başka bir deyimle yukarda zikredilen sebeplerin özellikleri itikadın temsilcilerinin devlette oynadıkları rolün göz önünde bulundurulması gerekmektedir.